Son Sovyet Başkanı: Mihail Gorbaçov

---

Bir devir varlık gösteren Sovyetler Birliği’nin son devlet lideri Mihail Gorbaçov hayatını kaybetti.

Hastalığının ağır olduğu belirtilen 91 yaşındaki Gorbaçov, uzun bir müddettir bu formda yaşıyordu.

Gorbaçov, siyasetteki varlığıyla devrin Sovyetler Birliği’ne damgasını vurdu.

Sovyetler’e damgasını vuran isim

1985’ten 1991’e kadar Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) en yüksek idare organı olan Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi’nin genel sekreterliğini yürüten Gorbaçov, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) Devlet Lideri oldu.

Gorbaçov’un devlet başkanlığına giden yol, 1990’da yapılan ıslahatla gerçekleşti. Devlet başkanlığı sistemine geçilirken, Sovyet Meclisi’ndeki oylamada Gorbaçov seçildi.

Soğuk Savaşı sona erdirdi

Reformlara imza atan Rus siyasetçi, merkezi bir rol oynayarak, çalışmalarıyla Soğuk Savaşı sona erdirdi. Silah denetimi konusunda da Batılı başkanlarla diyalog kurdu.

Hastanenin, Gorbaçov’un vefatıyla ilgili “Ciddi ve uzun periyodik bir hastalıktan öldü.” derken, daha fazla bilgi vermemesi ise dikkat çekti.

Glasnost ve perestroyka politikaları

Gorbaçov’un glasnost (açıklık) ve perestroyka (yeniden yapılanma) siyasetleri, 1980’lerin sonlarında Sovyet iktisadının dışa açılmasına ve toplumun liberalleşmesine yardımcı oldu.

Ayrıca Sovyet birliklerinin Afganistan’daki yaklaşık 10 yıllık askeri harekatından çekilmesini ve SSCB’nin Çernobil’i ele alış biçimini yönetti.

“Sovyetler Birliği’nin çöküşünü planlayan adam”

1990’da Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Gorbaçov, devrin ABD Lideri Ronald Reagan da dahil olmak üzere yurt dışında birçok kişi tarafından “vizyoner” olarak nitelendirildi.

Ancak akabinde bıraktığı miras, birçok kişinin onu “Sovyetler Birliği’nin çöküşünü planlayan adam” olarak görmesine yol açtı.

Köyünü işgal eden Naziler, hayatını şekillendirdi

NPR’de yer alan bilgiye nazaran, 1931’de Rusya’nın güneyinde bir köy olan Privolnoye’de dünyaya gelen Gorbaçov, hem tarım aletlerini nasıl çalıştıracağını hem de savaşın dehşetini de biliyordu.

Gorbaçov, yıllar sonra Muvaffakiyet Akademisi ile yaptığı bir röportajda, bir çocuk olarak, Nazilerin köyünü işgal etmesini izlemesinin hayatını şekillendirdiğini söyledi.

“Savaş bizde ağır bir iz bıraktı”

“Bütün bunlar gözümüzün önünde, çocukların gözlerinin önünde oluyordu.” diyen Gorbaçov, “Böylece görüyorsunuz ki ben ‘savaş çocukları kuşağına’ aitim. Savaş bizde ağır bir iz bıraktı, acı bir iz. Bu kalıcı oldu ve ayrıyeten hayatımda birçok şeyi belirleyen de bu oldu.” sözlerini kullandı.

Küresel çatışmayı bir daha asla görmek istemediğini anlatan Gorbaçov, dünyayı komünizme karşı daha az kuşku duymasını sağlamayı hedefledi.

“Birlikte iş yapabiliriz”

Son Sovyet önderi, yetkileri ele aldığında, devrin Birleşik Krallık Başbakanı Margaret Thatcher, “Onu beğeniyorum. Birlikte iş yapabiliriz.” diye konuştu.

Gorbaçov ve Reagan’ın diyaloğu

Mihail Gorbaçov, Reagan’ın “şeytan” olarak gördüğü komünizmin savunucularından biriydi. Fakat iki önder, nükleer silahları birbirlerine doğrultmak zorunda olmadıklarına dair inancı paylaştı.

İlerleyen yıllarda Rus siyasetçilerden bahseden Gorbaçov, demokratik unsurlar ve insan hakları konusunda geri adım atılmasına reaksiyon gösterdi.

“Stalinizmden aldığımız mirastan vazgeçmek o kadar kolay değil”

2000 yılında, “Şimdi Rusya’da bile birebir sorunu yaşıyoruz.” şeklinde açıklama yapan Gorbaçov, “Stalinizmden ve neo-Stalinizmden aldığımız mirastan vazgeçmek o kadar kolay değil.” dedi.

Gorbaçov, “kalıcı bir demokrasinin asla savaşmadan gelemeyeceğini” kelamlarına ekledi.

---