Kayıp Destan’ın İzinde – Nazım Hikmet, İdeoloji ve Tekrar Yazmak

---

Okuyacağınız kitap, temel olarak, Nâzım Hikmet’in yönlendirilmiş ya da önyargılı okumalara en çok maruz kalmış/kalmakta olan iki metnine odaklanacaktır: Kuvâyi Ulusala ve Memleketimden İnsan Görünümleri…

Adı geçen iki metin, yazılış motivasyonları ve süreçlerinin iç içe geçmesi, yazılış tarihinden çok sonra yayınlanmaları ve müellifin daima olarak metinlerinin üzerinde değişikliklere gitmesi nedeniyle hayli karmaşık birer öyküye sahiptirler.

Üstelik bu kıssalar vakit içinde kendi mitlerini yaratmış ve bugün de geçerli olmak üzere bu iki metin kendi hayran kitlelerine, ideolojik takipçilerine ya da reddedicilerine kavuşmuştur.

Buna rağmen, Türkçe edebiyatın köşe taşlarından olan bu iki Nâzım Hikmet imzalı kitabın yazılış ve yayınlanış süreçleri hakkında derli toplu rastgele bir kaynağa ulaşmak mümkün değildir.

İnsan görüntülerine uzanan yolculuk

Oysa Kuvâyi Ulusala ve Memleketimden İnsan Görünümleri hakkında yorumlar yapmadan önce, bu tarihçilerin ortaya çıkarılması öncelikli bir gereksinimdir.Kayıp Destan’ın İzinde, Nâzım Hikmet’in en çok ilgi gören yapıtı Kuvâyi Milliye’nin Memleketimden İnsan Manzaraları’na uzanan seyahatini anlatıyor.

Yeniden yazılmanın anlamı

Erkan Irmak kitabında bu iki yapıtın yazılış ve yayınlanma süreçlerini, Türkiye’deki rejim ve tarih anlayışıyla bağlarını, okur tarafından alımlanışlarını ve tıp olarak pozisyonlarını tartışıyor ve iki yapıtı karşılaştırarak Kuvâyi Milliye’nin Memleketimden İnsan Görünümleri içinde nasıl yine yazıldığını ve bu yine yazılmanın ne manaya geldiğini sorguluyor.

Edebi çalışmalar

Irmak, bu süreci, Nâzım Hikmet’in hayatını, yapıtlarıyla olan bağlantısını ve yapıtlarını yazmasında tesirli olan Türkiye’nin tarihi şartlarını da içeren canlı, varlıklı bir anlatımda sunuyor. Kitap, Nâzım Hikmet’in yazarlığına odaklanan edebi çalışmalar alanındaki eksikliği gidermek tarafında değerli bir adım niteliği de taşıyor.

---