İsmet İnönü’ye ‘Oğlumu soykırımdan kurtardınız’ mektubu

---

 

Soykırım tartışmaları nedeniyle ilişkilerin gerildiği Fransa’nın, 60 yıl önceki başbakanı Türkiye’ye teşekkür etmişti.

Fransa ile Türkiye arasında ‘nereden nereye’ dedirtecek gelişmeler yaşanıyor. Fransa Parlamentosu ‘soykırımı inkâra’ ceza veren yasayı onayladı, Nicolas Sarkozy, Türkiye Cumhurbaşkanı’nın telefonlarına bile çıkmıyor. Bundan 60 yıl önce Fransa’da Nazi zulmü görenlerin sığınağı Türkiye idi. Fransa’nın Yahudi kökenli ilk Başbakanı Leon Blum, Nazi kampına konan oğlunu kurtarabilmek için gelinini büyükelçiliğe göndererek Türkiye’den yardım istemişti.

FRANSA’NIN İLK SOSYALİST VE YAHUDİ KÖKENLİ BAŞBAKANI

Fransa’nın ilk sosyalist ve Yahudi kökenli başbakanı olan Leon Blum, Almanların işgali sırasında hapse gönderilirken oğlu da Nazi kampına kondu. Blum’un yardım istemesi üzerine olağanüstü çaba harcayan Fransa Büyükelçisi Behiç Erkin’in diplomatik girişimleri sonuç veriyor. Blum’un yaşam koşullarındaki iyileşmenin yanı sıra oğlu ile çok sayıda arkadaşı da bu girişimlerin sonrası kurtuluyor. Oğlu Nazi kampından kurtulan Blum, cezaevinden büyükelçiye mektup yazarak duygularını kaleme alıyor.

MEKTUBUN ORJİNALİ İNKLAP TARİHİ MÜZESİ’NDE

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye iletilmesi istenen mektubun orijinali Atatürk Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nin içerisindeki İnkılap Tarihi Müzesi’nde bulunuyor. 1942 yılında yazılan mektup 1958 yılında müzeye konmuştu.

İlk kez Radikal’in yayımladığı bu mektupta şöyle deniliyor:

“Sayın Büyükelçi, Sayın Cumhurbaşkanı’ndan gelen güzel haberi bana iletme inceliğini göstermenizden dolayı en samimi teşekkürlerimi lütfen kabul ediniz. Ama aynı zamanda Sayın Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye de en derin şükran duygularımı iletmenizi özellikle sizden rica etmeme izin vermenizi dilerim. Kendisine özel yaşam koşullarım konusunda yapmış olduğu hassas yardımdan dolayı borçluyum. Memnuniyetimi daha da arttıran şey ise kendisinin bu dostane müdahalesinin sadece oğluma yarar getirmesi değil aynı zamanda oğlumla beraber kampta kalan diğer arkadaşlarına da yaramış olmasıdır. Lütfen, Sayın Büyükelçi, en derin saygılarımı ve sıcak hislerimi kabul ediniz.”

SARKOZY DE YAHUDİ KÖKENLİ

Türkiye’den yardım isteyen Leon Blum gibi Fransa’nın yeni lideri Sarkozy de Yahudi kökenli. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Sarkozy’nin dedesinin Osmanlı’ya sığındığını söylemişti. Fransa’ya 1939’da büyükelçi olarak atanan Behiç Erkin, çok sayıda Yahudiyi kurtararak tarihe geçmişti. Blum’un oğlunu Nazi kampından kurtaran Erkin ve arkadaşları 20 bine yakın Türk ve Türk olmayan Yahudiye Türk pasaportu vererek hayatta kalmalarını sağlamıştı.

ERKİN’İN YAHUDİLERİ KURTARMASI FİLMDE DE ANLATILDI

Mustafa Kemal Atatürk’ün en yakın arkadaşlarından biri olan Behçet Erkin, Osmanlı’da ilk defa demiryolları üzerine bir eser yazan kişidir. Çanakkale Savaşı’nda gösterdiği üstün hizmetlerden dolayı da kendine en önemli nişanlardan birisi verildi. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra bir süre bürokrat olarak hizmet eden Erkin, 1939 yılında Fransa’ya Türkiye’nin Paris Büyükelçisi olarak atandı. Erkin, Nazi işgali altındaki Fransa’da görev yaparken, tüm Yahudilere iş bıraktırılıp, toplama kampına alındığı günlerde 20 bine yakın Yahudiye Türk pasaportu vererek hayatlarını kurtardı.

TORUNU KİTAPLAŞTIRDI

Erkin’in torunu Emir Kıvırcık, dedesinin 61 yıl boyunca tuttuğu 960 defterden oluşan günlüklerini “Cepheye Giden Yol” ismiyle kitaplaştırdı. Ayrıca bu kitaptan yola çıkılarak Türk Pasaportu adlı bir de film çekildi. Erkin, Blum’un mektubunu Radikal’e şöyle değerlendirdi: O dönemde 18 bin 800 Yahudinin Türk Büyükelçiliği’nin çabasıyla kurtarıldığını anlatan Emir Kıvırcık, “Fransızlar Nazilerden çok Nazici olmaya çalışıp, soykırım işbirliği yaparken biz Türkler onları kurtarmaya çalıştık. Şimdi ise Fransız Parlamentosu’ndan böyle bir karar çıkıyor. Biz kendimizi tanıtamadığımızdan, tarihte yaptıklarımızı anlatamadığımızdan dolayı bu olanlar başımıza geliyor. Çuvaldızı önce kendimize batırmamız gerekiyor. Kamuoyu yaratmada beceriksiziz.”

---