İran’ın faturası Türkiye’ye çıkabilir

---

Enerji uzmanları, AB’nin İran’ın petrol ihracıyla ilgili yeni yaptırımlarının BM tarafından da kabul görmesi halinde, ham petrolünün yaklaşık 3’te 1’ini bu ülkeden temin eden Türkiye’nin petrol tedarikinde zorlanabileceği uyarısında bulundu.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) 2010 verilerine göre dünya hem petrol üretiminin yaklaşık yüzde 12’sini gerçekleştiren İran’ın en önemli tedarikçileri arasında Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore yer alırken, Kasım 2011’de ham petrolünün yaklaşık yüzde 35’ini bu ülkeden temin eden Türkiye için İran önemli bir kaynak olmayı sürdürüyor.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Bölümü başkanı Prof. Dr. Abdurrahman Satman, yaptığı açıklamada, İran’a AB tarafından yeni yaptırımların uygulanacağının belli olduğunu vurgulayarak, bu konuda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın olası yaptırım halinde AB’nin değil BM’nin kararını dikkate alınacağına dair sözlerini anımsattı.

Türkiye’nin petrol ihtiyacının yarıdan fazlasını İran, Rusya ve Kazakistan’dan karşıladığını belirten Prof. Dr. Satman, bu ihtiyacın 3’te 1’lik bölümünü ise tek başına İran’ın karşıladığını söyledi.

İran’a petrol ihracatı konusunda olası bir yaptırımın bu ülkenin dünya petrol üretimindeki payı göz önünde bulundurulduğunda ciddi sonuçlar doğuracağını dile getiren Satman, ”Dünyada artık oturmuş bir petrol arz ve talep dengesi var.

Çok küçük artış ya da düşüş bile bu dengeyi bozmaya yetiyor. İran gibi dünyanın petrol üretiminin yaklaşık 10’da 1’ini karşılayan bir ülkeye yaptırım bu ülkeden petrol alan Türkiye başta olmak üzere tüm ülkeleri olumsuz etkiler. Türkiye’nin de petrol ithalinin yaklaşık yüzde 35’ini bu ülkeden yapması yaptırımın bize etkisinin boyutuyla ilgili yeterli bilgiyi veriyor.” 

”Petrol fiyatlarındaki artışı tetikler” 

TMMOB Petrol Mühendisleri Odası Başkanı Mehmet Kul da İran’ın yakınlığından dolayı petrol nakliyle ilgili avantajlarının olduğuna dikkati çekerek, petrolün Nijerya ve Venezuela gibi uzak ülkelerden ithalinin maliyetleri artıracağını söyledi.

Türkiye’nin petrol tüketiminde yaklaşık yüzde 90 oranında dışa bağımlı olduğu düşünüldüğünde maliyetlerdeki artışın ciddi rakamlara ulaşmasının söz konusu olacağını vurgulayan Kul, ”İran dünyanın en önemli petrol üreticilerinden biri.

Günlük 3 milyon varilin üzerinde üretime sahip. Bunun da yaklaşık yarısını Çin ve Hindistan’a satıyor. Türkiye’de İran için önemli bir alıcı konumunda. Ülkemizin ham petrol ihtiyacının 3’te 1’inin İran’dan karşılandığı düşünüldüğünde olası bir olumsuzluk bizim enerji faturamıza ciddi bir yük getirebilir” dedi.

Avrupa’nın sanayi gelişimini tamamladığını buna paralel olarak enerji tüketiminde belirli bir düzeyi yakaladığını, ama Türkiye’nin gelişmeye devam ettiğini ve enerji ihtiyacının her geçen gün artığını belirten Mehmet Kul, yaptırımın uygulanmaya başlamasıyla petrol fiyatlarının yükselmeye devam edeceğini, bunun da Türkiye ekonomisine ve dolayısıyla vatandaşlara olumsuz etkisinin olacağını dile getirdi.

Maliye Bakanlığı tarafından geçen yıl hazırlanan ”Ekonomik Veriler” raporuna göre Türkiye’nin ithal ettiği ham petrol miktarı ile ithalata ödediği tutar yıllara göre, şu şekilde gerçekleşti. 

YILLAR    İTHAL EDİLEN HAM PETROL MİKTARI    İTHALATA KARŞI ÖDENEN 

                 (bin ton)                      (milyar dolar)

——    ——————————     ———————-

2002              23,707                             4,1

2003              24,028                             4,8 

2004              23,917                             6,1

2005              23,389                             8,6 

2006              23,786                            10,7

2007              23,445                            11,8

2008              21,833                            15,6

2009              14,219                             6,4

2010              16,873                             9,6

AA

---