Basra sıcağı etkili oluyor! Önümüzdeki günlerde hava nasıl olacak?

Basra Körfezi üzerinden Türkiye’nin büyük bölümünü etkisi altına alan sıcak hava dalgası sonrası hafta sonu Hatay’ın Hassa ilçesinde 49,2 dereceyle Türkiye’nin sıcaklık rekoru kırıldı. Habertürk Meteoroloji Mühendisi Hüseyin Öztel, sıcak hava dalgasının getirdiği yüksek sıcaklıkların önümüzdeki günlerde de devam edeceğini söylerken, Marmara ve Karadeniz’deki nemli ve kapalı havanın yerini sıcak havaya bırakacağını belirtti. Hüseyin Öztel, Batı Karadeniz’de 11 dereceye kadar düşen deniz suyu sıcaklıklarına da dikkat çekti

Marmara’da poyraz hükmünü sürürken İstanbul’da “Acaba yaz bitti mi” sorusu beliriyor. Tam bu sırada, eskilerin tabiriyle “Bu yazı hazırlanırken” Hatay-Hassa mevkiinde 49,2°C ile Türkiye ulusal sıcaklık rekoru kırıldı. Önceki rekor Cizre’ye aitti. Ancak Anadolu ve özellikle Güneydoğu, bir rekor kırmasa da son 1.5 aydır 40°C’nin üzerinde yaşıyor. Bugünden itibaren ise ateş daha da yükselerek tüm Doğu, İç ve Güney bölgelere yayılıyor. İçinde olduğumuz sıcak hava dalgası 5 gün süreyle daha etkisini yitirmeyecek görünüyor. Sonrası (19-20 Ağustos ve devamı) bugünlerden sadece 1-3°C daha serin yani yine 40°C’lerin üzerinde sıcaklıklarla geçecek.

Ankara’nın tarihinde yaşadığı en sıcak Ağustos ayı, gelecek günlerde de pek serinlemeden sürüyor. Başkentte öğlen ya da gece fark etmeksizin 35 ila 40°C civarında hissediliyor.

İSTANBUL İÇİN SICAK GÜNLER GELİYOR

Türkiye’de kuzey kıyıları adeta bir kalkan gibi koruyan, sıcakların iyice bastırmasına izin vermeyen poyraza rağmen artık bunaltıcılık İstanbul’un konusu haline geliyor. Esmediğinde bunaltıcı diyebiliriz. Perşembe (17 Ağustos) itibari ile İstanbul için de daha sıcak günler geliyor. Bugünlerin 28-29°C’leri hafta sonu gelirken 31-32°C’lere yükselecek. Marmara’da bu yaz mevsimi henüz bitmedi ve özellikle hissedilen sıcaklıklar yaz tadı vermeye (biraz da bunaltmaya) devam edecek.

YENİ BİR ÇAĞIN BAŞLANGICI

Türkiye sıcak hava dalgalarına bir afet gözüyle bakmayan, önlem/uyarı konularında bir refleks geliştirmemiş durumda. Yakalandığımız her sıcak hava dalgası ekonomi, sosyal yaşam, insan sağlığı ve tarım gibi başlıklarda önemli etkiye sahip. Bu yıllar bir bakıma yeni bir çağın başlangıcı, iklim krizi ile sadece 40-45 senedir ilgileniyor, sadece son 8-10 senedir gerektirdiklerini yaşama uyguluyoruz (karbon azaltma, ormansızlaştırmayla mücadele, temiz enerji dönüşümleri gibi faaliyetlerle).

Yaz mevsimleri bulunduğumuz Kuzey Yarım Küre’de her yıl bu kadar sıcak geçmeyebilir, 2022 yaz mevsimi Türkiye genelinde “serin” tarafta kalmıştı. Bu yaz ise rekorlar kırmaya, uzun süreler 40°C’lerin üzerinde yaşamaya devam ediyoruz.

Bu haftanın 5 günü de iç ve Güneydoğu Anadolu 40°C ila 45°C arasında (gölgede) olacak. Karadeniz ve Marmara ise 28 ila 33°C’lerde, ülkenin kalanından daha serin günler geçirecek.

YENİ REKORLAR KIRILABİLİR

Doğu Akdeniz ve deprem bölgesi şu 120 saat içinde (cumartesi gününe kadar) yeni yüksek sıcaklık rekorları kırabilir. Bu sıcakta herkese kolaylıklar, öğlen güneşinden korunarak ve şapka-güneş gözlüğü, koruyucu kremler kullanarak sıcak hava dalgasını bitirmeye çalışacağız.

BATI KARADENİZ’DE SU BUZ GİBİ

Zonguldak-Kastamonu-Bozkurt arasında kalan Batı Karadeniz sahillerinde deniz suyu bugünlerde aşırı soğuk, çevresine göre 15°C daha soğuk olabilen kıyılarda bulunuyorsanız şaşırmış olabilirsiniz.

Buz gibi suyun bu tarihte burada işi ne?

Günlerdir süren kuzeydoğu yönlü rüzgar (poyraz) bu düzenli ve kuvvetli esişi ile yüzey suyunu süpürüyor. Süpürülen yüzey suyunun yerini, suyun içinde bir boşluk olamayacağına göre zamanla alt seviyeden daha soğuk su alıyor. Soğuk su yüzeye çıkarken yüzeydeki su daha ileri taşınmış olur. Bu duruma “upwelling” deniliyor.

Rüzgarın bu yönlerden esmesi ile hemen her yaz bu soğuk dip suyunun yüzeye çıkması hadiseni yaşıyoruz, ancak görünen o ki bugünlerde epey geniş bir çapta gerçekleşiyor.

Bu kıyılarda zamanla sıcak suyun yeniden yüzeye çıkması, rüzgarın biraz zayıflaması ile gelecek günlerde deniz suyu yeniden ısınacaktır.